Terugblik 2018

Zondag 21-10-2018 : Film “The happy prince”

Zondag 14-10-2018 : Natuurwandeling Scheldemeersen

  • Met een 30-tal Liever Gelijkers kwamen we die zonnige zondag samen aan de ingang van het natuurgebied van de Avelgemse Scheldemeersen.  We werden er verwelkomd door Dirk, onze gids en door Bart, lid van Liever Gelijk en tevens voorzitter van Natuurpunt Avelgem.

    De gids had bijlange zoveel volk niet verwacht.  Hij liet ons eerst op een bord zien, welke route we gingen volgen.  De Scheldemeersen zijn een onderdeel van de Scheldevallei.  Wat er aan opviel was, dat het een zone is met tamelijk weinig invulling, maar daarbuiten des te meer.  De huizen die we zagen, staan eigenlijk allemaal op de rand van de Scheldevallei, een 4 tot 5 meter hoger.

    Dit heeft tot gevolg dat het grondwater tamelijk dicht bij de oppervlakte komt en dat het gebieden zijn waar je eigenlijk weinig mee kunt doen.  Die gronden zijn dan zogezegd “waardeloos”.  De landbouwer kan die grond dan nog verkopen aan Natuurpunt die daar nog wat geld voor biedt.

    Natuurpunt wil die gebieden laten evolueren tot grasland.  Met de bemesting die tot nul is teruggevallen en met het slechts 2 x per jaar maaien, zie je dat de diversiteit enorm De toeneemt.   In april-mei krijg je zo kleurrijke en bloemrijke graslanden.   Dit gebied is doorsneden met een aantal afgesneden schelde-armen.   De Schelde werd dan ook rechtgetrokken met het doel de scheepvaart tussen Doornik  en Gent te versnellen.

    3 Schelde-armen zijn in eigendom van Natuurpunt, waaronder ook het gebied waar een vissersclub gevestigd is.  Deze betaalt nu huur aan Natuurpunt die daar eigenlijk ecologische visgronden wil van maken.  En dat gaat niet zonder slag of stoot. Zij hebben een visie op vissen: karper, brasem, eigenlijk allemaal bodemwoelende vissen die de waterkwaliteit achteruit doet gaan, terwijl Natuurpunt deze wil vervangen door bliek, zeelt, snoek …  Dat is nog altijd een botsing van culturen.

    De scheldevallei is eigenlijk ontstaan sinds de laatste ijstijd zo’n 10 tot 11 duizend jaar geleden  Toen heeft deze vallei zich in zijn definitieve vorm geplooid.

    Bart gaf dan nog een beetje uitleg over Natuurpunt Avelgem.  Zij hebben zo’n 400-tal leden en hierdoor hebben ze de grootste ledendichtheid van gans Vlaanderen.  Je hebt bv. enkel leden op papier, maar ook mensen die in het bestuur zitten en mensen die 1 à 2 keer per maand mee willen werken bij het onderhoud van de natuurgebieden.

    Het typisch beeld van de Scheldemeersen in Avelgem: een groene vlakte, scherpe valleiranden, smalle, maar lange percelen…  De percelen die door Natuurpunt zijn aangekocht, herken je meestal aan een afwijkende kleur van het gras dat niet bemest wordt.  Het is altijd wat schraler maar er komen wel meer planten in voor.  Er worden ook houtkanten aangelegd, kwestie van diversiteit in het landschap te krijgen waar akkervogels kunnen nestelen en zich kunnen verschuilen.  Er zijn ook een aantal besdragende struiken, interessant voor de trekvogels.  Je ziet ook dikwijls een wilg alleen staan, een zwarte populier of een poel, allemaal kleine landschapselementen.

    De indertijd meanderende Schelde heeft ook eeuwenlang klei afgezet op haar oevers, waar de mensen dan bakstenen van konden maken om hun huizen te bouwen.  Deze bakstenen werden indertijd gebakken in open lucht ovens, een zogenaamde “kareeloven”.  De bodem werd dan zogezegd “uitgebrikt” om er bakstenen of “brikken” van te maken.  “Brique” is Frans voor baksteen.

    Het beheer is: Natuurpunt koopt van de landbouwer en vraagt hem om dat perceel verder te gebruiken met een beheersovereenkomst, géén pachtovereenkomst.  Want dat kan bestendigd worden. Als Natuurpunt dat perceel zelf zou willen gaan gebruiken, kan dat dan door die boer tegengehouden worden.

    Een beheersovereenkomst is maar voor 10 maanden per jaar.  Ze zijn dus niet aaneensluitend en zo kan de boer geen pachtrechten opbouwen.  Als die overeenkomst gesloten wordt, stort Natuurpunt een klein symbolisch bedrag op de rekening van die boer.  En door het feit dat die geld ontvangt en niet uitgeeft, kan er niet over pacht gesproken worden.

    Op een vraag of hier Grutto’s zitten, moest Dirk negatief antwoorden, omdat Grutto’s weidse vlaktes nodig hebben.  Hier worden de gebieden te zeer doorbroken door bomen en bosjes.  Hij gaf het voorbeeld aan van een waterloop waar we juist stonden en waarvan de oevers afgereden waren.  Dat gebeurt elk jaar in oktober-november, dus elk jaar worden die oevers kaalgezet.  Dit gebeurt door de provincie.   Hier was dat ook gebeurd, die oevers lagen bloot, met het gevolg dat overal wilgen opschoten.  We worden hier dus geconfronteerd met een ondoordringbare muur zodat het open zicht op de Scheldemeersen volledig afgesloten is.

    Binnenkort gaat er een vergadering met de provincie, met het agentschap voor natuur en bos opgezet worden om af te tasten wat ermee gedaan kan worden.  Iedereen denkt dat Natuurpunters altijd buitenlopen voor hun werking, maar eigenlijk zitten ze meer binnen in vergaderingen dan wat anders.

    Nu was deze wandeling voor Dirk dus ook ne keer leuk.

    In de verte zagen we de Kluisberg liggen, met in het verlengde de Kwaremont met vervolgens de Hotondberg.  De Scheldevallei ligt in feite uitgewaaierd tussen de voet van de Kluisberg en de Tiegemberg.

    We zagen een populierenbestand met een schamele ondergroei.   Een aantal populieren waren verwijderd en Dirk wees erop dat de ondergroei het overneemt.  Sommigen zeiden toen, jullie doen aan ontbossing, maar in feite is dat bosvervanging.  Populieren vallen sowieso om als ze kaprijp zijn.  Het zijn zachte exoten, maar ze zijn al zeer lang in onze gebieden.

    We trokken ook via een wandelpad door een geboortebos, aangeplant door de gemeente.

    Daar kwamen we ook Greta tegen bij het hekje van haar tuin, een sympathieke oudere dame die onze Gino wat nootjes gaf.  “Ik hé ma datte”, zei ze en ze lachte haar tanden bloot, of wat er nog van overschoot 😉

    Je zag hier ook goed het hoogteverschil tussen de rand en de vallei.  Grondwater vind je hier al op een meter diep.

    Dirk wees ons bij het teruggaan op alleenstaande populieren, die stilletjes aan het doodgaan waren.  Eigenlijk zijn dat uitgegroeide weidepalen.  Moesten we al die hoogstambomen verwijderen, krijgen we sowieso Grutto’s als broedvogels en meer weidevogels. Dat is echter een keuze die je maakt.

    Dirk ging ook nog een woordje vertellen over de kerk van Avelgem die momenteel in de steigers staat.  Er zitten daar gierzwaluwen in en er broeden daar ook een slechtvalk en een kerkuil in.  Ze hadden die morgen een vergadering gehad met de aannemer, de kerkfabriek en de architect om beschermingsmaatregelen uit te vaardigen voor die vogelsoorten. De ingang, een soort pijp die naar buiten komt, waar die uil broedt (elk jaar vanaf maart), daar staan ook stellingen voor.  Als die vogel volgend jaar in maart begint te broeden, gaan de stellingen daar weg zijn en kan die uil daar vrij binnen en buiten. Dat was afspraak nr. 1.  Achter de wijzerplaten, zit er een opening met een bak waar de slechtvalk broedt, maar dat gat is nu dichtgemaakt.  Afspraak nr. 2 is dan ook, dat die opening terug opengemaakt wordt als de stellingen weggaan.  Afspraak nr. 3 was eigenlijk de moeilijkste.  Gierzwaluwen vliegen hoog en dikwijls krijsend in groepen door de straten.  Ze broeden in naden, in kieren, in spleten en holtes van hoge gebouwen.  Ze moeten immers voldoende hoogte hebben om zich te laten vallen om vervolgens te kunnen wegvliegen.

    Dat was het moeilijkste, want met die restauratie is het de bedoeling om al die naden en spleten terug op te vullen.  Wat gaat er nu gebeuren: er zijn twee ventilatieopeningen in de zijbeuken die op het zuid-oosten uitkijken.  Die worden uitgekapt en vervangen door cementen gierzwaluwnestkasten, 10 aan de ene kant en 10 aan de andere kant.  Ze vergen geen onderhoud en zijn ook esthetisch verantwoord.

    Dirk vertelde ook dat voor Natuurpunt werken meer een inzet dan een hobby is.  Een hobby voor hem is naar buiten gaan, wandelen, de vogels observeren, of educatie doen.  Maar dat vergaderen en discussiëren met de boeren of met jan, god, pier en klaas die proberen dwars te liggen, dat is geen hobby, dat is inzet.

    Er ontspon zich nog een hele discussie over het wel en wee van windmolens, kernreactoren en natuurbeleid.

    Om onze wandeling in schoonheid af te sluiten gingen we in de chalet van Natuurpunt, midden in het groen en idyllisch aan het water gelegen, nog een glaasje drinken.

    Het was daar heel aangenaam toeven op de balkonnetjes met uitzicht op het water en met een glaasje in de hand werd er wat nagepraat over de afgelopen uren en natuurlijk ook over andere zaken en ervaringen die zo leven in ons wereldje.  Dat samenzijn na een activiteit is heel belangrijk en hoort er immers altijd bij.

    We willen hierbij Dirk nog van harte bedanken voor zijn boeiende vertellingen en natuurlijk ook Bart om ons te laten kennismaken met “zijn” Natuurpunt.

Zaterdag 15-09-2018 : Pannenkoekennamiddag met gezelschapsspelen

  • Afspraak vandaag zaterdag 15 september in het buurthuis “ ’t Senter”, naast de kerk met het splinternieuw heraangelegde kerkplein, op de kruising van Heule/Sint-Katharina/Kuurne.

    Tussen 14.30 en 15u kwamen de liefhebbers voor deze activiteit geleidelijk aan opdagen, en kwamen we al gauw aan zo’n 20-tal aanwezigen. Het was als een terugzien op de eerste schooldag in deze maand september, en hier en daar hoorde je wat vertellen over de voorbije vakantie of gemaakte reizen.

    Een paar keurig gedekte tafels stonden ons op te wachten. Dit was het voorbereidende werk van Frank, die reeds vroeger ter plaatse was, met een berg pannenkoeken (die bij hem thuis in de voormiddag reeds gebakken waren, en die nu enkel nog moesten opgewarmd worden). De geur van koffie en warmende pannenkoeken nodigde ons uit naar de tafels, en al gauw werd er tot dit lekker festijn overgegaan.

    Pannenkoeken met suiker, confituur, choco, of kandijstroop ; het leek wel een verjaardagsfeestje uit mijn kinderjaren. Ik bleek al gauw 4 pannenkoeken opgesmikkeld te hebben ; nog plaats in het buikje voor een vijfde ? Alvast een pluim voor Frank en zijn ‘thuisploeg’ die voor deze lekkere pannenkoeken hadden gezorgd !

    Daarna de tafels even afruimen, en we trokken naar buiten in het zonnetje, waar we op het grote gazon spontaan aan enkele buitenspelen begonnen : kegelspel en pétanque.

    De enen gooiden dus met hun stokken, de anderen met hun ballen. Kurt B. bleek zich al gauw tot spelleider van het kegelspel te ontpoppen. De regels waren blijkbaar niet door iedereen even goed gekend.

    Daarna was het tijd voor een vieruurtje, of beter gezegd een “vijfuurtje” : aan de toog konden we een fris biertje of frisdrank halen, waarmee we richting terras trokken om er de buitentafels in te palmen. Chips en nootjes mochten evenmin ontbreken. Nu was het tijd voor enkele hoofdbrekende gezelschapspelletjes, waarbij kaartjes, blokjes, en dobbelstenen werden bovengehaald.

    Door de ontspannen sfeer zagen we de tijd niet voorbijgaan, en was de zon al stilaan achter de kerk aan het zakken toen we tegen 19u begonnen op te kramen.

    De glazen waren leeg, de spelletjes waren afgelopen, maar onze hartjes waren weer goed gevuld met enkele leuke voorbije momenten samen ! Ik hoorde nog een ‘nieuweling’ zeggen dat hij zich nog eerstdaags tot lid ging laten opschrijven …

    Dit wordt dan – als ik het goed voor heb – ons 101e lid! We zijn goed bezig, zou ik zeggen!

    Stefaan Coigné